1. Porady zdrowotne

Oczy są cenne: Dbaj o nich dobrze

“Nie patrz na zło; zobacz, co jest dobre. Tylko wtedy twoje oczy osiągną świętą moc, dzięki której będziesz w stanie wizualizować Boską Kosmiczną Formę.” … Sathya Sai Baba¹

“Ze wszystkich zmysłów, wzrok musi być najbardziej uroczy…jedyną rzeczą gorszą od bycia niewidomym jest wzrok bez wizji” …Helen Keller (Deaf-Blind American Author & Activist)

1. Poznaj swoje oczy

1.1 Najdelikatniejszy, złożony i wrażliwy organ zmysłów w ludzkim ciele, oczy, dają nam cenne widzenie, zmysł światła, koloru, formy i ruchu oraz utrzymują biologiczny zegar ciała. Dwie gałki oczne znajdują się w kościstych oczodołach i są chronione od zewnątrz przez powieki, brwi i błonę łzową. Każde oko jest poruszane przez 6 mięśni, które są umocowane wokół gałek ocznych. Promienie światła wpadające przez źrenicę są skupiane przez rogówkę soczewkę, tworząc obraz na siatkówce. 

Siatkówka zawiera miliony wrażliwych na światło komórek, które przekształcają obraz na wzór impulsów nerwowych. Impulsy te są przesyłane wzdłuż nerwu wzrokowego do mózgu, gdzie są przetwarzane w celu utworzenia pojedynczego obrazu.^2-4

1.2 Co to jest normalny wzrok: “20/20” (w stopach) czy “6/6” (w metrach) – ostrość wzroku, wskazująca na normalny wzrok, choć nie doskonały. Pierwsza liczba (górna) oznacza odległość, z której wszyscy są badani podczas badania wzroku przy użyciu wykresu oka Snellen. Druga liczba mówi nam, jak dobrze ktoś jest w stanie odczytać litery na mapie z 6 m. Jeśli ktoś ma ostrość wzroku 6/9, widzi szczegóły tylko na 6m, które osoby o normalnym wzroku zobaczą na 9 m.

1.3 Co to jest normalne ciśnienie w oku? Ciśnienie w oku – zwane także ciśnieniem wewnątrzgałkowym lub I0P – jest miarą ciśnienia płynu wewnątrz oka. Podczas gdy średnie ciśnienie wewnątrzgałkowe wynosi 15 mmHg, zakres normalnego ciśnienia w oku jest znacznie większy, między 10 a 21 dla około 90% osób. Zależy to od wielu czynników, takich jak wiek, ciśnienie krwi, tętno i wada refrakcji. IOP powyżej 21 jest uważane za czynnik ryzyka

1.4 Problemy z oczami mogą wynikać z infekcji, zaburzeń genetycznych lub od urodzenia, przez zaniedbanie lub wypadek, lub przez nieprawidłowe używane czy nadużywanie oczu.

2. Infekcje oczu

2.1 Do infekcji dochodzi, gdy szkodliwe mikroorganizmy (bakterie, grzyby lub wirusy) lub obce cząsteczki zaatakują jakakolwiek część oka lub jego tkanki.^9-13 

2.2 Zakaźne infekcje: najczęstsze to zapalenie spojówek (różowe oko); jest to typowo wirusowe, ale może być wywoływane przez bakterie. Typowe objawy, pojawiające się nagle, to zaczerwienienie, swędzenie, wrażliwość na światło, pieczenie, lepkie wydzieliny, uczucie piasku w oczach, darcie lub łzawienie, obrzęk powiek (czasami bolesny) i widzenie niewyraźne. Jaglica to kolejna wysoce zaraźliwa infekcja bakteryjna, ale sporadyczna.^9-12 

2.3 Nie-zakaźne infekcje mógłby być spowodowane alergenami, takimi jak pyłki, rozpryski chemikaliów, szkodliwe opary, wszelkie czynniki drażniące lub używanie soczewek kontaktowych przez dłuższy czas. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek stan zapalny, swędzenie i łzawienie mogą być intensywne, czemu towarzyszyć może kichanie i wodnista wydzielina z nosa. Infekcje grzybicze są rzadkie. Inne możliwe infekcje obejmują zapalenie rogówki (zapalenie wywołane przez wirusy lub pasożyty w wodzie); zapalenie błony naczyniowej oka (spowodowane przez niektóre wirusy – opryszczka, ale częściej przy zaburzeniach autoimmunologicznych: reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń; zakażenie powiek – jęczmień i gradówka (nagromadzenie wydzieliny); wrzód rogówki spowodowany infekcja wirusową lub grzybiczą.^9,10,13 

3. Problemy/wady oczu

3.1 Powszechne błędy refrakcyjne: miopia – niemożność zobaczenia odległych obiektów - zaczyna się od dzieciństwa; hipermetropia – niemożność widzenia pobliskich przedmiotów (krótka gałka oczna), astygmatyzm – pobliskie, jak i odległe obiekty wyglądają na zniekształcone z powodu nieregularnie zakrzywionej rogówki, presbiopia – trudność zobaczenia lub czytania z odległości ręki po 40 roku życia. ^14,15 

3.2 Zaćma to stopniowe zmętnienie soczewki, gdy ona staje się mniej elastyczna, mniej przezroczysta i gęstsza wraz z wiekiem, to pogarsza widzenie w jednym lub obu oczach. Objawy: blaknięcie lub zażółcenie kolorów, niewyraźne/podwójne widzenie, częste zmiany okularów, areolę wokół światła, dyskomfort przy jasnym świetle, trudności w czytaniu, prowadzeniu pojazdu lub wyraźnym widzeniu w nocy. Oprócz wieku, niedoborów żywieniowych, zaburzeń genetycznych, niektóre schorzenia – cukrzyca, przeszłe operacje oka, promieniowanie, stosowanie steroidów, urazy lub nałogi mogą powodować to. ¹⁶

3.3 Jaskra to stan oka, w którym nerw wzrokowy pogarsza się i uszkadza z powodu jego wrażliwości lub mniejszego dopływu krwi. Częściej wskutek wysokiego ciśnienia w oku, gdy ciecz wodnista jest nadprodukowana lub wadliwo odprowadzana z powodu zatkania. Uszkodzenie oka jest stopniowe bez znaków ostrzegawczych najczęstszym objawem są martwe punkty często w obu oczach i widzenie tunelowe w zaawansowanych stadiach. W niektórych przypadkach widoczne jest zamglone lub niewyraźne widzenie, tęczowe koła wokół jasnych świateł, silny ból oka z bólem głowy, zaczerwienienie oka, nudności lub wymioty i nagła utrata wzroku. Ponieważ utrata wzroku nie jest odwracalna podczas leczenia lub operacji, jest jedną z głównych przyczyn ślepoty u osób dorosłych w wieku powyżej 60 lat. ^17,18

3.4 Zaburzenia siatkówki: Główny problem siatkówki – zwyrodnienie plamki żółtej i łzy lub odwarstwienie siatkówki. Objawy to: nowe męty (nitkowate jak czarne plamki lub kropki), nagle i szybko migające światła na skraju pola widzenia, zniekształcone widzenie, a czasami szara kurtyna utrudniająca widzenie. Odwarstwienie siatkówki jest bezbolesne, chyba że jest wynikiem urazu i występuje samoistnie w ciągu kilku godzin lub dni. Osoby z niestabilnym lub wysokim poziomem cukru są narażone na ryzyko retinopatii cukrzycowej. ^19,20

3.5 Inne choroby oczu: Niektóre rzadkie/genetyczne zaburzenia to: ślepota nocna i ślepota barw, gdy nie można rozróżnić zwykle odcieni czerwono-zielonych, ale czasami niebiesko-żółtych. ^19,21

Zez to wada wzroku, w której oczy nie ustawiają się prawidłowo i wskazują w różnych kierunkach, nie mogą patrzeć w to samo miejsce w tym samym czasie. Dokładna przyczyna nie jest znana. To prowadzi do leniwego oka, ponieważ mózg ignoruje sygnały z chorego oka. ²²

“Suche oko” pojawia si/ę, gdy łzy nie są w stanie odpowiednio nawilżać oczu i pogarszają się wraz z wiekiem. Może to być również spowodowane chorobą autoimmunologiczną lub lekami, takimi jak przeciwhistaminowe, lub narażeniem na dym lub wiatr. Typowe objawy to kłucie I pieczenie, czerwone oko, stały dyskomfort w oku lub łzawienie oczu. ²³

“Łzawienie oczu” ma znaczenie tylko wtedy, gdy zbyt wiele leż płynie nieprzerwanie z bólem, zmianą widzenia lub uczuciem czegoś w oku, co nie ustępuje ²⁴

Niektóre problem, takie jak drganie powiek, opuchnięte oczy i cienie pod oczami spowodowane brakiem odpoczynku, stresem lub niewłaściwą dietą i stylem życia. ^25-26

3.6 Cyfrowe zmęczenie oczu – pojawiający się problem zdrowia publicznego: Ponad 90% użytkowników urządzeń cyfrowych odczuwa zmęczenie oczu. Najczęstszymi objawami ocznymi są łzawienie, zmęczenie oczu, suchość oczu i niewyraźne widzenie, pieczenie, zaczerwienienie i podwójne widzenie. Typowe objawy nie związane z oczami obejmują sztywność karku, ogólne zmęczenie, bóle głowy i pleców częstotliwość migania spada do 5-9 na minutę w porównaniu z normalnym 10-16.^27-29

4. Obroń oczy przed urazami

4.1 Urazy oczu: Możliwe obrażenia to zadrapanie oka (otarcie rogówki) narzędziem lub zwierzęciem, obca cząstka w oku, obrażenia chemiczne spowodowane kwasami lub zasadami lub oparzenia oczu spowodowane bezpośrednim działaniem pary oparów lub promieniowania; obite oko lub obrzęk w wyniku uderzenia, skaleczenia. Wspólne objawy - ból w oku/za okiem, skurcz powiek, ciągły przepływ łez z jednego oka, pogorszenie, zmiana widzenia, utrata wzroku, krew w oku lub krwawienie wokół oka.³⁰

4.2 Pierwsza pomoc i opieka medyczna: Natychmiast udaj się do przychodni okulistycznej, ale wcześniej proste kroki pierwszej pomocy mogą pomóc.^31-33

• Mruganie może usunąć drobne cząsteczki kurzu lub piasku.
• Delikatnie otwórz powieki i opłucz lub przemyj je czystą wodą, aby wypłukać wszelkie ciała obce. Przeciągnij górną powiekę nad dolną, aby delikatnie usunąć wszelkie ciała obce.
• W przypadku dostania się chemikaliów do oka natychmiast zdjąć soczewki kontaktowe. Przechyl głowę, aby opuścić chore oko, tak aby podczas kąpieli oczu rozcięńczony płyn chemiczny nie spłynął na drugie oko lub obok twarzy. Po przemyciu przez 15-20 minut, w trakcie przewożenia pacjenta do szpitala, nałożyć na oko czysty opatrunek.
• W przypadku skaleczenia, rany lub nakłucia nie spłukiwać wodą. Zamiast tego delikatnie nałóż na oko bez naciskania osłonę ochronną, taką jak czysta opaska na oczy lub opatrunek na ranę.  
• W przypadku uderzenia w oko, delikatnie nałóż niewielki zimny okład lub kompres bez wywierania nacisku, aby zmniejszyć ból i obrzęk.

4.3 Czego nie robić po kontuzji: Unikaj ruchu głowa, nie przewracaj oczami, nie pocieraj ani nie dotykaj ich palcem lub waciakiem. Nie stosuj samoleczenia.^31-33

5. Środki zapobiegawcze dla zdrowych oczu

5.1 Dobre praktyki higieniczne, takie jak częste mycie rąk, nie tarcie oczu i używanie czystych ręczników, pomogą zapobiec infekcjom. ^10-13 

5.2 Wzmocnij swoje oczy: Oto kilka sposobów na relaks i pielęgnację oczu:^26,34-40

• Ukryj oczy, delikatnie umieszczając wklęsłe części dłoni na zamkniętych oczach. Zablokuj całe światło, usiądź wygodnie i skoncentruj się na oddychaniu i zrelaksuj się z zamkniętymi oczami przez 5-10 minut dwa razy dziennie lub kilka razy na 1-2 minuty.^34,36-38   
• Lekko przyciśnij oczy czterema palcami razem, przytrzymaj przez kilka sekund i powoli puść. Mrugnij I otwórz oczy przez kilka sekund i powoli puść; powtórz 5 razy; pomaga również łagodny masaż brwi palcami.^36-38
• Opalanie z zamkniętymi oczami, od 5 do 10 minut wczesnym rankiem lub wieczorem, kiedy słońce jest łagodnie i niezbyt gorące.^34,36,37
• Ruchy oczu w górę i w dół, w prawo i w lewo, a następnie obrót gałki ocznej, skupienie się na zmianie ostrości z bliska i daleka, normalne mruganie od czasu do czasu, i powolne mruganie przez patrzenie prosto na pustą ścianę.^36-39.
• Delikatny masaż olejkiem roślinnym lub migdałowym plamek, jeśli występują, tuż przed snem.²⁶
• Zimny okład po ćwiczeniach oczu lub gdy czujesz się zmęczony. Możliwe schłodzone plastry ogórka lub surowe ziemniaki lub torebki herbaty. Polewanie powiek zimną wodą z ustami wypełnionymi wodą, najlepiej rano, poprawi krążenie.⁴⁰  
• Pływanie, spacery, jogasany oraz ćwiczenia szyi i ramion pod kierownictwem poprawia krążenie i odżywi oczy. 

5.3 Dieta przyjazna dla oczu: zbalansowana, bogata w witaminy A, C, D, i E, kwasy tłuszczowe omega-3 i śladowy cynk zapewni zdrowie oczu. Są obficie obecne w świeżych owocach, warzywach, zwłaszcza liściastych i orzechach oraz nasionach.^35,41-43

 6. Wskazówki do pielęgnacji oczu: Nigdy nie za późno na poprawę widzenia

• Aktywny tryb życia, dostateczny wypoczynek, dieta, adekwatne picie wody, prawidłowe siedzenie, zwłaszcza przy korzystaniu z gadżetów cyfrowych, regularne ćwiczenia, higiena osobista, świeże powietrze, a przede wszystkim relaks ciała i umysłu są kluczem do prewencji problemów ocznych.^{17,34-40,44-45}
• Co kilka lat kompletnie badaj wzrok. Dla dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat, a następnie co roku między 6 a 17 rokiem życia. Dla dorosłych raz na 5-10 lat poniżej 40 roku życia, co 2-4 lata do 54 roku życia, częściej w starszym wieku. Jedynym sposobem zapobiegania ślepocie jest wczesna prewentywna diagnoza.^17,44,45
• Poznaj historię swojej rodziny i związane z nią zagrożenia, noś okulary ochronne w razie potrzeby, zwróć natychmiastową uwagę na zmiany widzenia, pójdź do okulisty. Szczeglinie ostrożne muszą być osoby z miopią, cukrzycą, chorym sercem, po udarze i używające soczewek.^17,44 
• Praktykuj zasadę 20-20-20 zapobiegając cyfrowego zmęczenia: Rób przerwę co 20 minut i patrz na coś oddalonego o 20 stóp przez 20 sekund. Pobierz aplikacje dla przypomnienia tobie! Zadbaj również o właściwym oświetleniu, minimalizuj odblask i dostosuj wyświetlanie gadżetów cyfrowych.^46-48

Odnośniki i linki:

1. Sathya Sai Baba, Divine Discourse on “I and You are One”, Guru Purnima day, 5 July 2001, SSS volume 34, chapter 13, page 182 http://www.sssbpt.info/ssspeaks/volume34/sss34-13.pdf
2. https://www.merckmanuals.com/home/eye-disorders/biology-of-the-eyes/structure-and-function-of-the-eyes
3. Structure of eye : https://byjus.com/biology/structure-of-eye/
4. https://kidshealth.org/en/kids/eyes.html
5. 20/20 vision: https://www.allaboutvision.com/en-in/eye-exam/2020-vision/
6. 20/10 vision: https://www.nvisioncenters.com/lasik/20-10-vision/
7. Normal eye pressure: https://www.brightfocus.org/glaucoma/question/what-considered-normal-eye-pressure
8. Study on intraocular pressure: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5957383/
9. Eye infections: https://www.allaboutvision.com/en-in/conditions/eye-infections/
10. Conjunctivitis & Prevention: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pink-eye/symptoms-causes/syc-20376355
11. Pink eye & prevention: https://www.allaboutvision.com/en-in/conditions/conjunctivitis/
12. Trachoma: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/trachoma
13. All eye infections & Prevention: https://www.healthline.com/health/infected-eye;  https://www.healthline.com/health/eye-health/home-remedies-for-eye-infection#overview
14. Refractive errors: https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/refractive-errors
15. https://www.who.int/news-room/q-a-detail/what-is-a-refractive-error
16. Cataract: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cataracts/symptoms-causes/syc-20353790
17. Glaucoma: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/glaucoma/symptoms-causes/syc-20372839
18. https://www.glaucoma.org/gleams/what-are-the-symptoms-of-glaucoma.php
19. Retinal disorders: https://www.ccteyes.com/retina-problems-warning-signs-you-may-have-a-retinal-disease/
20. Floaters: https://www.brightfocus.org/macular/article/what-causes-eye-floaters
21. Colour blindness: https://www.aoa.org/patients-and-public/eye-and-vision-problems/glossary-of-eye-and-vision-conditions/color-deficiency
22. Squint & lazy eye: https://www.medicalnewstoday.com/articles/220429
23. Dry eye: https://www.aoa.org/patients-and-public/eye-and-vision-problems/glossary-of-eye-and-vision-conditions/dry-eye
24. Watering eyes: https://www.health.com/condition/eye-health/watery-eyes?slide=6f6f7ac5-f902-4822-ab25-fce2aad58c5a#6f6f7ac5-f902-4822-ab25-fce2aad58c5a
25. Twitching: https://www.allaboutvision.com/en-in/conditions/eye-twitching/; 
26. Dark circles: https://www.healthline.com/health/how-to-get-rid-of-dark-circles-permanently#remedies; https://www.mapsofindia.com/my-india/health/30-best-home-remedies-to-remove-dark-circles-naturally-and-permanently
27. Coles-Brennan, C., Sulley, A., & Young, G. (2019), Management of digital eye strain, Clinical and Experimental Optometry, 102, 18-29.
28. Muniraju, N. M.,  Amarnath, H. K., &  Ashwini, M. J.  (2018), A review on effects of electronic Gadgets on eye, Journal of Ayurveda Physicians & Surgeons, 5(1). 
29. Digital eye strain: https://medpharm.co.za/eye-strain-the-new-affliction-of-the-digital-generation/
30. Eye injuries: https://www.allaboutvision.com/en-in/conditions/eye-injuries/
31. First aid tips: https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/injuries
32. First aid tips: https://www.stjohn.org.nz/first-aid/first-aid-library/eye-injuries/
33. Washing chemical in eye: https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-eye-emergency/basics/art-20056647
34. Guide to eye exercises & Bates method: https://seeing.org/techniques/
35. https://www.bateseyeexercises.com/basicInformation.php
36. Eye exercises for perfect eyesight: https://eyecare.sriaurobindoashram.org/resources/School_For_Perfect_Eyesight.pdf
37. Dr Agarwal eye care exercises: https://www.slideshare.net/elsavonlicy/agarwal-the-complete-book-of-eye-care
38. Rejuvenating eye exercises: https://www.lenspure.com/articles/eye-exercises-alleviate-eye-strain
39. Prevent eye strain:  https://www.healthline.com/health/eye-health/eye-exercises
40. Splash eyes along with mouthful water: https://www.youtube.com/watch?v=gs-x4tNIGbw
41. Nutritive diet for eyes: https://www.aoa.org/patients-and-public/caring-for-your-vision/diet-and-nutrition
42. Eye friendly diet: https://www.allaboutvision.com/nutrition/nutrition_summary.htm; https://www.allaboutvision.com/en-in/conditions/cataracts/
43. Importance of Zinc for vision: https://www.aoa.org/patients-and-public/caring-for-your-vision/diet-and-nutrition/zinc
44. Protect eyes: https://www.allaboutvision.com/en-in/vision-by-age/ways-to-protect/
45. Prevent blindness & care for infants: https://www.healthline.com/health/blindness
46. Prevent digital eye strain: Follow 20-20-20 rule says a study; https://www.medicalnewstoday.com/articles/321536
47. How to prevent eye strain from gadgets: https://gadgets.ndtv.com/laptops/features/how-to-prevent-eye-strain-when-using-a-computer-575879
48. Prevent digital eye strain: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/eyestrain/diagnosis-treatment/drc-20372403

2. Anegdoty dotyczące COVID-19 

#1. Inspirujące doświadczenie pacjenta Praktyka ^{00512…Slovenia} 

Jestem pielęgniarką w domie starości w Słowenii i biorę lekarstwo na Covid -19. W dniu 27 marca pierwszy przypadek wirusa pojawił się w Domu i szybko się nasilił, zarażając 53 mieszkańców, z nich 30 zmarło w ciągu kilku tygodni. Wkrótce nie było już personelu pielęgniarskiego, który mógłby pracować. Doszło do całkowitego upadku Domu Seniora. Z pomocą przyszło pięć słoweńskich ośrodków zdrowia i trzy szpitale. Przyszli studenci medycyny i pielęgniarstwa z dwóch miejscowości. Ale niektórzy z nich zarazili się wirusem. Zaoferowałem Immunity Booster (który brałem) wszystkim. Niektórzy z kolegów zgodzili się i wszyscy szybko pozbyli się wirusa. Pracujące władze, niestety ją odrzuciły. Ponieważ znalazłem się w epicentrum epidemii, trzymałem się zdała od moich córek, partnera i bliskich i zdecydowałem się zatrzymać w pobliskim hotelu. Było bardzo ciężko, ale rozmawiałem z rodziną tylko przez telefon przez prawie osiem tygodni. Musiałem współpracować z lekarzami, aby odwiedzić wszystkich mieszkańców Z mojego hotelu wieczorem nadzorowałem i prowadziłem przychodzący personel medyczny przez telefon, rozmowy tekstowe i wideo. Misiałem nadzorować ich potrzeby mieszkaniowe, takie jak jedzenie i pościel. Było ciężko, stresująco i wyczerpująco, a grafik wyczerpujący.

Podsumowując, było to dość żmudne i niezapomniane przeżycie, ale przeżyłem i uznanie Immunity Booster za ochronę mnie i wsparcie mojego zdrowia! Kiedy teraz piszę i pamiętam, przez co przeszedłem, jestem wdzięczny praktykującemu, do którego mogłem w każdej chwili zwrócić się o pomoc, słowo “dziękuję” po prostu nie wystarczy „za wszystko, co zrobiłeś! Kocham Cię”.

#2. Odpowiedź na e-mail od starszego wielbiciela z Ameryki